รายละเอียดองค์กร

พ.ร.บ.การจัดตั้งสภาองค์กรของผู้บริโภค พ.ศ.2562 มาตรา 5 และมาตรา 6 กำหนดลักษณะขององค์กรผู้บริโภคที่จะเข้าเป็นสมาชิกสภาองค์กรของผู้บริโภคได้ ต้องเริ่มจากการแจ้งสถานะความเป็นองค์กรของผู้บริโภคไว้ต่อนายทะเบียนกลาง หรือนายทะเบียนประจำจังหวัด ที่มีภูมิลำเนาอยู่ โดยต้องเป็นไปตามแบบและวิธีการที่นายทะเบียนกลาง คือสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี (สปน.) กำหนด และเมื่อได้รับแจ้งแล้ว นายทะเบียนเห็นว่าเป็นองค์กรของผู้บริโภคที่มีลักษณะตามที่กฎหมายกำหนดจะออกหลักฐานการแจ้ง (ตามแบบ อกผ.2) และนายทะเบียนกลางจะประกาศ (ตามแบบ อกผ.3) ให้ประชาชนทราบโดยทั่วไปด้วย 

และระเบียบสภาองค์กรของผู้บริโภค ฉบับที่ 6 ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการรับองค์กรของผู้บริโภคเข้าเป็นสมาชิก สิทธิ หน้าที่ และประโยชน์ของสมาชิก พ.ศ.2564 ข้อ 3 ให้นิยามความหมายคำว่า “สมาชิก” หมายความว่า องค์กรของผู้บริโภคที่เป็นสมาชิกของสภาองค์กรของผู้บริโภค (ข้อมูลวันที่ 14 มีนาคม 2565 สภาองค์กรของผู้บริโภค มีสมาชิกรวมทั้งสิ้น 271 องค์กร)

สภาองค์กรของผู้บริโภค ส่งเสริมให้ประชาชนรวมตัวกันเป็นองค์กรของผู้บริโภค จึงเปิดรับสมาชิกในรูปแบบองค์กรของผู้บริโภค โดยองค์กรของผู้บริโภคที่ประสงค์เข้าเป็นสมาชิกสภาองค์กรของผู้บริโภค ต้องเป็นองค์กรที่ผ่านการจดแจ้งสถานะความเป็นองค์กรของผู้บริโภคต่อนายทะเบียนกลาง และนายทะเบียนกลางประกาศให้ประชาชนทราบเป็นการทั่วไปแล้ว และองค์กรที่ประสงค์เข้าเป็นสมาชิกต้องไม่เคยกระทำการอันเป็นปรปักษ์กับการคุ้มครองผู้บริโภค

คุณสมบัติขององค์กรสมาชิก องค์กรของผู้บริโภคที่จะเป็นสมาชิกสภาองค์กรของผู้บริโภค มีคุณสมบัติดังนี้

1. เป็นองค์กรที่ผ่านการจดแจ้งสถานะความเป็นองค์กรของผู้บริโภคต่อนายทะเบียนกลาง คือ สปน. หรือนายทะเบียนประจำจังหวัดที่มีภูมิลำเนาอยู่ และนายทะเบียนกลางแจ้งประกาศให้สาธารณชนทราบเป็นการทั่วไปแล้ว

2. เป็นองค์กรที่มีหลักฐานแสดงว่า ดำเนินงานเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภคเป็นที่ประจักษ์มาแล้วไม่น้อยกว่า 2 ปี ก่อนวันยื่นจดแจ้งต่อนายทะเบียนกลาง หรือนายทะเบียนประจำจังหวัดที่มีภูมิลำเนาอยู่

3. ไม่เป็นองค์กรที่ถูกจัดตั้งขึ้นไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อม หรือถูกครอบงำโดยผู้ประกอบธุรกิจที่เป็นนิติบุคคล กรรมการ หรือผู้มีอำนาจบริหารของผู้ประกอบธุรกิจ หรือหน่วยงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือพรรคการเมือง

4. ไม่เป็นองค์กรที่ได้รับเงินอุดหนุนไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อมจากบุคคลตามข้อ 3 เว้นแต่เป็นเงินที่ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือจากสภาองค์กรของผู้บริโภค

สิทธิประโยชน์ขององค์กรสมาชิก

1. มีสิทธิได้รับการสนับสนุนและช่วยเหลือจากสภาองค์กรของผู้บริโภคในการดำเนินงานเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค

2. มีสิทธิได้รับการสนับสนุนด้านสื่อ ข้อมูลความรู้ที่เกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภค

3. มีสิทธิเข้าร่วมกิจกรรม การพัฒนาศักยภาพด้านต่าง ๆ ที่สภาองค์กรของผู้บริโภคจัดให้

4. มีสิทธิได้รับคำปรึกษา การช่วยเหลือจากสภาองค์กรของผู้บริโภค ในการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ที่เกิดจากการละเมิดสิทธิของผู้บริโภค

5. มีสิทธิได้รับการยกระดับแต่งตั้งเป็นหน่วยงานประจำจังหวัด หรือกลไกเขตพื้นที่ เพื่อทำหน้าที่คุ้มครองผู้บริโภคในระดับภูมิภาค

หมายเหตุ

นายทะเบียนกลาง คือ ปลัด สปน. หรือผู้ซึ่งปลัด สปน.มอบหมายเป็นนายทะเบียนกลาง มีหน้าที่รับแจ้งสถานะความเป็นองค์กรของผู้บริโภคได้ทั่วราชอาณาจักร

นายทะเบียนประจำจังหวัด คือ ผู้ว่าราชการจังหวัด หรือผู้ซึ่งผู้ว่าราชการจังหวัดมอบหมายเป็นนายทะเบียนประจำจังหวัด มีหน้าที่รับแจ้งสถานะความเป็นองค์กรของผู้บริโภคภายในจังหวัดนั้น และเมื่อได้รับแจ้งแล้ว จึงส่งรายชื่อองค์กรของผู้บริโภคให้นายทะเบียนกลางโดยเร็ว เพื่อประกาศให้ประชาชนทราบ

เมื่อนายทะเบียนได้รับแจ้งและเห็นว่าเป็นองค์กรของผู้บริโภคที่มีลักษณะตามที่กฎหมายกำหนดไว้แล้ว นายทะเบียนกลางหรือนายทะเบียนประจำจังหวัด ผู้รับแจ้ง จะออกหลักฐานการแจ้ง (ตามแบบ อกผ.2) ไว้ให้แก่ผู้แจ้ง และนายทะเบียนกลางจะประกาศให้ประชาชนทราบเป็นการทั่วไป (ตามแบบ อกผ.3) ดูรายละเอียดได้ที่ สำนักงานกิจการองค์กรของผู้บริโภค (oca.go.th)